Logo

Economic policy order in Georgia / ეკო­ნო­მი­კუ­რი წეს­რი­გის პო­ლი­ტი­კა სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში

Slava-2.jpg
Slava Fetelava / სლავა ფეტელავა

Doctor of Economics (PhD), Lawyer, Associate Professor of the Grigol Robakidze University / ეკონომიკის დოქტორი (PhD), გრიგოლ რობაქიძის სახელობის უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი

Abstract

In the article “Economic policy order in Georgia”, the author emphasizes the role and importance of policy order i.e. economic competition policy during the formation process of market economy in the country.

At the same time, it presents in dynamics the process of formation and development of this policy in Georgia. The realized policy order is divided by author in eleven stages, taking into consideration the expected changes in the country (The enactment of part of the amendments within Competition Law, which is related to the establishment of the Competition Agency Board and the adoption of the draft law on Consumer Rights initiated by the Parliament of Georgia).

Also, positive/negative sides of the realized policy in the country is analyzed on every stage and it is concluded that the realized order/competition policy in Georgia was distinctive from the early nineties onwards – during the initial and final periods i.e. on the first, second, eighth and ninth stages.

Besides, the author deems that after the above-mentioned institutional and legislative changes, the process of practical implementation of competition policy in the country will be even more successful, which will make the business environment in Georgia even more protected and attractive.

ანოტაცია

სტა­ტი­ა­ში ,,ეკონომიკური წეს­რი­გის პო­ლი­ტი­კა სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში“, ავ­ტო­რი ხაზს უს­ვამს წეს­რი­გის პო­ლი­ტი­კის, იგი­ვე ეკო­ნო­მი­კუ­რი კონ­კუ­რენ­ცი­ის პო­ლი­ტი­კის როლ­სა და მნიშ­ვ­ნე­ლო­ბას ქვე­ყა­ნა­ში სა­ბაზ­რო ეკო­ნო­მი­კის ფორ­მი­რე­ბის პრო­ცეს­ში. ამას­თან, წარ­მო­ა­ჩენს ამ პო­ლი­ტი­კის სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბი­სა და გან­ვი­თა­რე­ბის პრო­ცესს დი­ნა­მი­კა­ში. ავ­ტო­რის მი­ერ, ქვე­ყა­ნა­ში რე­ა­ლი­ზე­ბუ­ლი წეს­რი­გის პო­ლი­ტი­კა, მო­სა­ლოდ­ნე­ლი ცვლი­ლე­ბე­ბის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით (,,კონკურენციის კა­ნონ­ში“ შე­ტა­ნი­ლი ცვლი­ლე­ბე­ბის იმ ნა­წი­ლის ამოქ­მე­დე­ბა, რო­მე­ლიც ეხე­ბა კონ­კუ­რენ­ცი­ის საბ­ჭოს შექ­მ­ნას და სა­ქარ­თ­ვე­ლოს პარ­ლა­მენ­ტის მი­ერ ინი­ცი­რე­ბუ­ლი - ,,მომხმარებლის უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვის შე­სა­ხებ“ კა­ნონ­პ­რო­ექ­ტის მი­ღე­ბა), ავ­ტორს და­ყო­ფი­ლი აქვს თერ­თ­მეტ ეტა­პად.

ამას­თან, გა­ა­ნა­ლი­ზე­ბუ­ლია თი­თო­ე­ულ ეტაპ­ზე ქვე­ყა­ნა­ში რე­ა­ლი­ზე­ბუ­ლი პო­ლი­ტი­კის და­დე­ბი­თი და უარ­ყო­ფი­თი მხა­რე­ე­ბი და გა­კე­თე­ბუ­ლია დას­კ­ვ­ნა, რომ გა­სუ­ლი სა­უ­კუ­ნის ოთხ­მოც­და­ა­თი­ა­ნი წლე­ბის და­საწყი­სი­დან მო­ყო­ლე­ბუ­ლი სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში რე­ა­ლი­ზე­ბუ­ლი წეს­რი­გის­/­კონ­კუ­რენ­ცი­ის პო­ლი­ტი­კა - საწყის და ბო­ლო პე­რი­ოდ­ში იყო გა­მორ­ჩე­უ­ლი. ანუ, პირ­ველ, მე­ო­რე, მერ­ვე და მეცხ­რე ეტა­პე­ბი ასე­ვე, ავ­ტო­რი მი­იჩ­ნევს, რომ ზე­მო­აღ­ნიშ­ნუ­ლი მო­სა­ლოდ­ნე­ლი ინ­ს­ტი­ტუ­ცი­უ­რი და სა­კა­ნონ­მ­დებ­ლო ცვლი­ლე­ბე­ბის შემ­დ­გომ კი­დევ უფ­რო წარ­მა­ტე­ბუ­ლი იქ­ნე­ბა კონ­კუ­რენ­ცი­ის პო­ლი­ტი­კის პრაქ­ტი­კუ­ლი რე­ა­ლი­ზა­ცი­ის პრო­ცე­სი ქვე­ყა­ნა­ში, რაც კი­დევ უფ­რო და­ცულს და მიმ­ზიდ­ველს გახ­დის ბიზ­ნეს გა­რე­მოს სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში.

Keywords: Policy Order, Economic Competition, Antitrust Regulation, Competition Agency Board / წეს­რი­გის პო­ლი­ტი­კა, ეკ. კონ­კუ­რენ­ცი­ა, ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­უ­რი რე­გუ­ლი­რე­ბა, კონ­კუ­რენ­ცი­ის საბ­ჭო.

Introduction

შე­სა­ვა­ლი

გა­სუ­ლი სა­უ­კუ­ნის ოთხ­მოც­და­ა­თი­ა­ნი წლე­ბის და­საწყის­ში, სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მიმ­დი­ნა­რე ეკო­ნო­მი­კუ­რი რე­ფორ­მე­ბის პრო­ცეს­მა (გეგმიური ეკო­ნო­მი­კი­დან სა­ბაზ­რო ეკო­ნო­მი­კა­ზე გა­დას­ვ­ლა) ეკო­ნო­მი­კუ­რი წეს­რი­გის მი­საღ­წე­ვად ადეკ­ვა­ტუ­რი სა­მარ­თ­ლებ­რი­ვი ბა­ზის შექ­მ­ნის აუცი­ლებ­ლო­ბა წარ­მო­ა­ჩი­ნა. შე­სა­ბა­მი­სად, რიგ სხვა სა­კითხებ­თან ერ­თად, დღის წეს­რიგ­ში დად­გა ეკო­ნო­მი­კუ­რი წეს­რი­გის (ანტიმონოპოლიური/კონკურენციის) პო­ლი­ტი­კის ფორ­მი­რე­ბი­სა და შე­სა­ბა­მი­სი აღ­მას­რუ­ლე­ბე­ლი ორ­გა­ნოს რო­ლი­სა და სტა­ტუ­სის გან­საზღ­ვ­რის სა­კითხი, რა­საც სო­ცი­ა­ლის­ტუ­რი ეკო­ნო­მი­კი­სა და თა­ვი­სუ­ფა­ლი სა­მე­წარ­მეო სის­ტე­მის შერ­წყ­მის პრო­ცე­სი­სათ­ვის ხე­ლი უნ­და შე­ეწყო. უფ­რო ზუს­ტად კი, სო­ცი­ა­ლის­ტუ­რი ეკო­ნო­მი­კის სის­ტე­მი­დან კერ­ძო სა­კუთ­რე­ბა­ზე და­ფუძ­ნე­ბულ თა­ვი­სუ­ფალ სა­მე­წარ­მეო სის­ტე­მა­ზე გა­დას­ვ­ლა ნაკ­ლე­ბი პრობ­ლე­მე­ბით უნ­და მომ­ხ­და­რი­ყო.

ამას­თან, თუ გა­დავ­ხე­დავთ სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში 1992 წლი­დან დღემ­დე რე­ა­ლი­ზე­ბულ კონ­კუ­რენ­ცი­ის პო­ლი­ტი­კას, და­ვი­ნა­ხავთ, რომ, ის რიგ შემ­თხ­ვე­ვებ­ში (გარკვეული წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში) არ შე­ე­სა­ბა­მე­ბო­და მო­წი­ნა­ვე სა­ერ­თა­შო­რი­სო პრაქ­ტი­კას (ამოვარდნილი იყო რე­გუ­ლი­რე­ბის ზო­გა­დი წე­სე­ბი­დან). თუმ­ცა, ფაქ­ტია ისიც, რომ ქვეყ­ნის არც ერ­თი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის მხრი­დან ბაზ­რის ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­უ­რი რე­გუ­ლი­რე­ბის სა­ჭი­რო­ე­ბა (სხვადასხვა დო­ზით), არა­სო­დეს არ დამ­დ­გა­რა ეჭ­ვ­ქ­ვეშ.

სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში კონ­კუ­რენ­ცი­ის პო­ლი­ტი­კის აღ­მას­რუ­ლე­ბე­ლი ორ­გა­ნო არ­სე­ბუ­ლი სა­ხით 2014 წლის 14 აპ­რი­ლი­დან ფუნ­ქ­ცი­ო­ნი­რებს. მი­უ­ხე­და­ვად ამი­სა, და­ბე­ჯი­თე­ბით შეგ­ვიძ­ლია ვთქვათ, რომ ის არც თუ ისე ახალ­გაზ­რ­დაა რად­გა­ნაც, სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში, ეკო­ნო­მი­კუ­რი წეს­რი­გის პო­ლი­ტი­კის და­ნერ­გ­ვის (ჩამოყალიბების) შემ­დ­გომ, მი­სი სრულ­ყო­ფი­სა და პრაქ­ტი­კა­ში რე­ა­ლი­ზა­ცი­ის პრო­ცე­სი, თით­ქ­მის უკ­ვე ოც­და­ათ წე­ლი­წადს ით­ვ­ლის. მთე­ლი ამ ხნის გან­მავ­ლო­ბა­ში, სხვა­დას­ხ­ვა სა­ხელ­წო­დე­ბით, ყო­ველ­თ­ვის არ­სე­ბობ­და ამ პო­ლი­ტი­კის აღ­მას­რუ­ლე­ბე­ლი ორ­გა­ნო. ამ­რი­გად, კვლე­ვის მი­ზა­ნი­ა, მოკ­ლედ წარ­მო­ვა­ჩი­ნოთ და შე­ვა­ფა­სოთ სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში წეს­რი­გის­/­კონ­კუ­რენ­ცი­ის­/ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­უ­რი პო­ლი­ტი­კის ფორ­მი­რე­ბი­სა და რე­ა­ლი­ზა­ცი­ის მთე­ლი პე­რი­ო­დი, რო­მე­ლიც დღე­ვან­დე­ლი გად­მო­სა­ხე­დი­დან, ჩვე­ნი აზ­რით თერ­თ­მეტ ეტა­პად შე­იძ­ლე­ბა და­ი­ყოს (მომავლის კონ­ტუ­რე­ბის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით).

ეკო­ნო­მი­კუ­რი წეს­რი­გის პო­ლი­ტი­კა: გუ­შინ, დღეს, ხვალ!

პირ­ვე­ლი ეტა­პი: 1992 წლის გა­ზაფხუ­ლი - 1996 წლის პირ­ვე­ლი ნა­ხე­ვა­რი. ეს პე­რი­ო­დი იწყე­ბა ,,საქართველოს რეს­პუბ­ლი­კა­ში სა­მე­ურ­ნეო საქ­მი­ა­ნო­ბის დე­მო­ნო­პო­ლი­ზა­ცი­ის ზო­გი­ერ­თი ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბის შე­სა­ხებ“ – სა­ქარ­თ­ვე­ლოს რეს­პუბ­ლი­კის მი­ნის­ტ­რ­თა კა­ბი­ნე­ტის 1992 წლის 17 მარ­ტის №323 დად­გე­ნი­ლე­ბის მი­ღე­ბით, რომ­ლის მთა­ვა­რი და­ნიშ­ნუ­ლე­ბა იყო სა­ხალ­ხო მე­ურ­ნე­ო­ბის ცალ­კე­ულ დარ­გებ­ში რე­ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის შე­დე­გად წარ­მოქ­მ­ნილ მო­ნო­პო­ლი­ურ ერ­თე­უ­ლებს არ შე­ე­შა­ლათ ხე­ლი პირ­ვე­ლა­დი სა­მე­ურ­ნეო ერ­თე­უ­ლე­ბის ეკო­ნო­მი­კუ­რი თა­ვი­სუფ­ლე­ბი­სა და ეკო­ნო­მი­კის დე­მო­ნო­პო­ლი­ზა­ცი­ის პრო­ცე­სი­სათ­ვის. ეს ით­ვა­ლის­წი­ნებ­და სა­ვალ­დე­ბუ­ლო ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­უ­რი ექ­ს­პერ­ტი­ზის გავ­ლას.

მოგ­ვი­ა­ნე­ბით მი­ღე­ბულ იქ­ნა „მონოპოლიური საქ­მი­ა­ნო­ბის შეზღუდ­ვი­სა და კონ­კუ­რენ­ცი­ის გან­ვი­თა­რე­ბის შე­სა­ხებ“ სა­ქარ­თ­ვე­ლოს რეს­პუბ­ლი­კის სა­ხელ­მ­წი­ფო საბ­ჭოს 1992 წლის 16 ოქ­ტომ­ბ­რის დეკ­რე­ტი, რი­თაც გა­ნი­საზღ­ვ­რა კონ­კუ­რენ­ცი­ის გან­ვი­თა­რე­ბის, მო­ნო­პო­ლი­უ­რი საქ­მი­ა­ნო­ბის და არა­კე­თილ­სინ­დი­სი­ე­რი კონ­კუ­რენ­ცი­ის თა­ვი­დან აცი­ლე­ბის, შეზღუდ­ვი­სა და აღ­კ­ვე­თის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­უ­ლი და სა­მარ­თ­ლებ­რი­ვი სა­ფუძ­ვ­ლე­ბი.

გარ­და ამი­სა, მი­ღე­ბულ იქ­ნა ,,არაკეთილ­სინ­დი­სიერი რეკ­ლა­მი­სა­გან მომ­ხ­მა­რე­ბელ­თა დაც­ვის შე­სა­ხებ“ სა­ქარ­თ­ვე­ლოს პრე­ზი­დენ­ტის 1995 წლის მარ­ტის №60 ბრძა­ნე­ბუ­ლე­ბა, რომ­ლის სა­ფუძ­ველ­ზეც, მე­წარ­მე­ო­ბის მხარ­და­ჭე­რი­სა და კონ­კუ­რენ­ცი­ის გან­ვი­თა­რე­ბის, ასე­ვე მომ­ხ­მა­რე­ბელ­თა უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვის ფუნ­ქ­ცი­ის აღ­ს­რუ­ლე­ბის პა­რა­ლე­ლუ­რად, სა­ქარ­თ­ვე­ლოს ეკო­ნო­მი­კის სა­მი­ნის­ტ­როს (ანტიმონოპოლიური პო­ლი­ტი­კის მთა­ვა­რი სამ­მარ­თ­ვე­ლო) სა­რეკ­ლა­მო საქ­მი­ა­ნო­ბის კონ­ტ­რო­ლის ფუნ­ქ­ცი­აც და­ე­კის­რა.

კონ­კუ­რენ­ცი­ის პო­ლი­ტი­კის პრაქ­ტი­კუ­ლი რე­ა­ლი­ზა­ცი­ის ამ საწყის პე­რი­ოდ­ში იყო მი­ღე­ბუ­ლი სა­ქარ­თ­ვე­ლოს რეს­პუბ­ლი­კის მი­ნის­ტ­რ­თა კა­ბი­ნე­ტის 1995 წლის 26 აპ­რი­ლის №325 დად­გე­ნი­ლე­ბა, რომ­ლის შე­სა­ბა­მი­სად – სა­სა­ქონ­ლო ბაზ­რებ­ზე კონ­კუ­რენ­ტუ­ლი გა­რე­მოს უზ­რუნ­ველ­ყო­ფი­სა და მომ­ხ­მა­რე­ბელ­თა უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვის მიზ­ნით, მუდ­მი­ვი სა­ხელ­მ­წი­ფო კონ­ტ­რო­ლის ობი­ექ­ტე­ბის გან­საზღ­ვ­რა (მათი საქ­მი­ა­ნო­ბის შემ­დ­გო­მი რე­გუ­ლი­რე­ბის მიზ­ნით) სა­ვალ­დე­ბუ­ლო გახ­და. სწო­რედ ამ მიზ­ნით, ,,მონოპოლისტი სა­წარ­მო­ე­ბი­სა და გა­ერ­თი­ა­ნე­ბე­ბის სა­ხელ­მ­წი­ფო რე­ეს­ტ­რის შე­სა­ხებ“ დე­ბუ­ლე­ბის (ეკონომიკის სა­მი­ნის­ტ­როს გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბა) შე­სა­ბა­მი­სად, მოხ­და პირ­ვე­ლი მო­ნო­პო­ლის­ტე­ბის გა­მოცხა­დე­ბა და შე­სა­ბა­მის რე­ეს­ტ­რ­ში შეყ­ვა­ნა.

აქ­ვე უნ­და აღი­ნიშ­ნოს ისიც, რომ სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში კონ­კუ­რენ­ცი­ის პო­ლი­ტი­კის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბის პირ­ვე­ლი ეტა­პი და­ემ­თხ­ვა მა­სობ­რი­ვი პრი­ვა­ტი­ზა­ცი­ის პრო­ცესს, რის გა­მოც ამ პო­ლი­ტი­კის აღ­ს­რუ­ლე­ბას დი­დი სიფ­რ­თხი­ლე და წინ­და­ხე­დუ­ლო­ბა სჭირ­დე­ბო­და. შე­სა­ბა­მი­სად, თუ დღე­ვან­დე­ლი გა­და­სა­ხე­დი­დან ვიმ­ს­ჯე­ლებთ, ცხა­დი­ა, რომ სა­ქარ­თ­ვე­ლოს კონ­კუ­რენ­ცი­ის ორ­გა­ნომ (ეკონომიკის სა­მი­ნის­ტ­როს ცენ­ტ­რა­ლუ­რი აპა­რა­ტის ში­და სტრუქ­ტუ­რუ­ლი ერ­თე­უ­ლე­ბის მეშ­ვე­ო­ბით), მის წი­ნა­შე მდგარ ამო­ცა­ნებს (ახალი მო­ნო­პო­ლის­ტუ­რი წარ­მო­ნაქ­მ­ნე­ბის და­უშ­ვებ­ლო­ბას და სა­მე­წარ­მეო გა­რე­მოს გა­ჯან­სა­ღე­ბას), მეტ–ნაკ­ლე­ბი წარ­მა­ტე­ბით გა­არ­თ­ვა თა­ვი.

მე­ო­რე ეტა­პი: 1996 წლის მე­ო­რე ნა­ხე­ვა­რი - 2002 წლის პირ­ვე­ლი ნა­ხე­ვა­რი. ეს პე­რი­ო­დი ემ­თხ­ვე­ვა ქვე­ყა­ნა­ში კონ­კუ­რენ­ცი­ის სა­მარ­თ­ლის კონ­ს­ტი­ტუ­ცი­ურ სა­ფუძ­ვ­ლებ­ზე ფორ­მი­რე­ბის პრო­ცესს. ამ პე­რი­ოდს უკავ­შირ­დე­ბა სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში (მეტ–ნაკ­ლე­ბად და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი) ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­უ­რი ორ­გა­ნოს – სა­ქარ­თ­ვე­ლოს ეკო­ნო­მი­კის სა­მი­ნის­ტ­როს­თან არ­სე­ბუ­ლი სა­ქარ­თ­ვე­ლოს სა­ხელ­მ­წი­ფო ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­უ­რი სამ­სა­ხუ­რის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბა, რომ­ლის უფ­როს­საც (ეკონომიკის მი­ნის­ტ­რის წარ­დ­გი­ნე­ბით), თა­ნამ­დე­ბო­ბა­ზე ნიშ­ნავ­და და ათა­ვი­სუფ­ლებ­და სა­ქარ­თ­ვე­ლოს პრე­ზი­დენ­ტი. თა­ვის მხრივ, სა­ქარ­თ­ვე­ლოს სა­ხელ­მ­წი­ფო ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­უ­რი სამ­სა­ხუ­რი, კა­ნო­ნის შე­სა­ბა­მი­სად, ან­გა­რიშ­ვალ­დე­ბუ­ლი იყო სა­ქარ­თ­ვე­ლოს პრე­ზი­დენ­ტის წი­ნა­შე.

ამა­ვე პე­რი­ოდ­ში იყო მი­ღე­ბუ­ლი შემ­დე­გი კა­ნო­ნე­ბი და ქვემ­დე­ბა­რე ნორ­მა­ტი­უ­ლი აქ­ტე­ბი:

1) ,,მონოპოლიური საქ­მი­ა­ნო­ბი­სა და კონ­კუ­რენ­ცი­ის შე­სა­ხებ“ სა­ქარ­თ­ვე­ლოს კა­ნო­ნი,

2) ,,მომხმარებელთა უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვის შე­სა­ხებ“ სა­ქარ­თ­ვე­ლოს კა­ნო­ნი და მის­გან გა­მომ­დი­ნა­რე ე.წ. ვაჭ­რო­ბი­სა და მომ­სა­ხუ­რე­ბის ოც­და­ერ­თი წე­სი,

3) ,,რეკლამის შე­სა­ხებ“ სა­ქარ­თ­ვე­ლოს კა­ნო­ნი, შე­სა­ბა­მის ქვემ­დე­ბა­რე ნორ­მა­ტი­ულ აქ­ტებ­თან ერ­თად,

4) სა­ქარ­თ­ვე­ლოს პრე­ზი­დენ­ტის ბრძა­ნე­ბუ­ლე­ბე­ბი:

4.1) ,,საქართველოს სა­ხელ­მ­წი­ფო ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­ურ სამ­სა­ხურ­თან არ­სე­ბუ­ლი ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­უ­რი საბ­ჭოს დე­ბუ­ლე­ბის დამ­ტ­კი­ცე­ბის შე­სა­ხებ“,

4.2) ,,მომხმარებელთა უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვის უწყე­ბა­თა­შო­რი­სო საბ­ჭოს დე­ბუ­ლე­ბის დამ­ტ­კი­ცე­ბის შე­სა­ხებ“,

4.3) ,,ბუნებრივ მო­ნო­პო­ლი­ა­თა სა­ხელ­მ­წი­ფო­ებ­რი­ვი რე­გუ­ლი­რე­ბის მე­ქა­ნიზ­მე­ბის შე­სა­ხებ“,

4.4) ,,საქართველოს სა­სა­ქონ­ლო ბაზ­რებ­ზე მო­ნო­პო­ლი­უ­რი მდგო­მა­რე­ო­ბის მქო­ნე ეკო­ნო­მი­კუ­რი აგენ­ტე­ბის სა­ხელ­მ­წი­ფო რე­ეს­ტ­რის შე­სა­ხებ“,

4.5) ,,საქართველოს სა­ხელ­მ­წი­ფო ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­უ­რი სამ­სა­ხუ­რის მი­ერ შე­მოწ­მე­ბის მოწყო­ბის შე­სა­ხებ“,

5) ,,შესაბამის (კონკრეტულ) სა­სა­ქონ­ლო ბა­ზარ­ზე ეკო­ნო­მი­კუ­რი აგენ­ტის (მეწარმე სუ­ბი­ექ­ტის) მო­ნო­პო­ლი­უ­რი მდგო­მა­რე­ო­ბის გან­საზღ­ვ­რის შე­სა­ხებ“ სა­ქარ­თ­ვე­ლოს სა­ხელ­მ­წი­ფო ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­უ­რი სამ­სა­ხუ­რის უფ­რო­სის 2000 წლის 12 დე­კემ­ბ­რის №8/42 ბრძა­ნე­ბა და

6) ,,სასაქონლო ბაზ­რებ­ზე კონ­კუ­რენ­ტუ­ლი გა­რე­მოს შე­ფა­სე­ბის მე­თო­დუ­რი რე­კო­მენ­და­ცი­ე­ბი“ – სა­ხელ­მ­წი­ფო ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­უ­რი სამ­სა­ხუ­რის უფ­რო­სის მი­ერ 1998 წლის 3 დე­კემ­ბერს დამ­ტ­კი­ცე­ბუ­ლი ნორ­მა.

ამ პე­რი­ოდ­ში, ასე­ვე, არა­ერ­თი მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი აქ­ტი­ვო­ბა იქ­ნა გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბუ­ლი სა­ქარ­თ­ვე­ლოს სა­ხელ­მ­წი­ფო ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­უ­რი სამ­სა­ხუ­რის მი­ერ, კონ­კუ­რენ­ცი­ის პო­ლი­ტი­კის პრაქ­ტი­კუ­ლი რე­ა­ლი­ზა­ცი­ის მი­მარ­თუ­ლე­ბით. ამ აქ­ტი­ვო­ბე­ბის შე­დე­გად, მნიშ­ვ­ნე­ლოვ­ნად იქ­ნა გა­ჯან­სა­ღე­ბუ­ლი ცალ­კე­ულ სა­სა­ქონ­ლო ბაზ­რებ­ზე კონ­კუ­რენ­ტუ­ლი გა­რე­მო. ინ­ტენ­სი­უ­რად მიმ­დი­ნა­რე­ობ­და შე­სა­ბა­მი­სი სა­სა­ქონ­ლო ბაზ­რე­ბის კვლე­ვა კონ­კუ­რენ­ტუ­ლი გა­რე­მოს შე­ფა­სე­ბის და დო­მი­ნი­რე­ბუ­ლი/­მო­ნო­პო­ლი­უ­რი მდგო­მა­რე­ო­ბის მქო­ნე ეკო­ნო­მი­კურ აგენ­ტ­თა გა­მოვ­ლე­ნის მიზ­ნით. ამას­თან, მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი ნა­ბი­ჯე­ბი გა­და­იდ­გა რო­გორც მომ­ხ­მა­რე­ბელ­თა უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვის, ასე­ვე სა­რეკ­ლა­მო საქ­მი­ა­ნო­ბის რე­გუ­ლი­რე­ბის კუთხით.

სა­ქარ­თ­ვე­ლოს სა­ხელ­მ­წი­ფო ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­უ­რი სამ­სა­ხუ­რის მი­ერ ამ პე­რი­ოდ­ში გა­წე­უ­ლი საქ­მი­ა­ნო­ბა, საკ­მა­ოდ მა­ღალ დო­ნე­ზე იქ­ნა შე­ფა­სე­ბუ­ლი - ევ­რო­პის რე­კონ­ს­ტ­რუქ­ცი­ი­სა და გან­ვი­თა­რე­ბის ბან­კის 1999 წლის ან­გა­რიშ­ში, რო­მე­ლიც ეხე­ბო­და პოს­ტ­კო­მუ­ნის­ტურ ქვეყ­ნებ­ში კონ­კუ­რენ­ცი­ის პო­ლი­ტი­კის მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბის სა­კითხებს.

მე­სა­მე ეტა­პი: 2002 წლის მე­ო­რე ნა­ხე­ვა­რი - 2004 წლის ნო­ემ­ბე­რი. ესაა პე­რი­ო­დი, რო­დე­საც ქვე­ყა­ნა­ში იწყე­ბა ერ­თი­ა­ნი ცენ­ტ­რა­ლი­ზე­ბუ­ლი კონ­კუ­რენ­ცი­ის პო­ლი­ტი­კის რე­ა­ლი­ზა­ცი­ის მე­ქა­ნიზ­მე­ბის ვიწ­რო დარ­გობ­რივ ჭრილ­ში და­ნა­წევ­რე­ბა (გადანაწილება), რა­საც სა­მარ­თ­ლებ­რი­ვი სა­ფუძ­ვე­ლი შე­უქ­მ­ნა ,,დამოუკიდებელი მა­რე­გუ­ლი­რე­ბე­ლი ორ­გა­ნო­ე­ბის შე­სა­ხებ“ სა­ქარ­თ­ვე­ლოს კა­ნო­ნის მი­ღე­ბამ.

აღ­ნიშ­ნუ­ლი კა­ნო­ნის მი­ღე­ბის პა­რა­ლე­ლუ­რად, სა­ქარ­თ­ვე­ლოს კა­ნონ­ში ,,მონოპოლიური საქ­მი­ა­ნო­ბი­სა და კონ­კუ­რენ­ცი­ის შე­სა­ხებ“ შე­ტა­ნი­ლი იქ­ნა ცვლი­ლე­ბა, რომ­ლის თა­ნახ­მად, ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­უ­რი სამ­სა­ხუ­რის ზე­დამ­ხედ­ვე­ლო­ბის არე­ა­ლი­დან გა­ვიდ­ნენ რე­გუ­ლი­რე­ბა­დი ეკო­ნო­მი­კის სექ­ტო­რე­ბი (ენერგეტიკა; კო­მუ­ნი­კა­ცი­ე­ბი; გა­ზის მე­ურ­ნე­ო­ბა; ტრან­ს­პორ­ტის სფე­რო). ამას­თან, სა­ქარ­თ­ვე­ლოს კა­ნონ­ში ,,სტატისტიკის შე­სა­ხებ“ 2002 წლის დე­კემ­ბერ­ში შე­ტა­ნი­ლი ცვლი­ლე­ბე­ბის თა­ნახ­მად, სა­ქარ­თ­ვე­ლოს სა­ხელ­მ­წი­ფო ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­უ­რი სამ­სა­ხუ­რი­სათ­ვის მი­უწ­ვ­დო­მე­ლი გახ­და ეკო­ნო­მი­კუ­რი აგენ­ტის სა­მე­წარ­მეო საქ­მი­ა­ნო­ბის პირ­ვე­ლა­დი მო­ნა­ცე­მე­ბი (პროდუქციის წარ­მო­ე­ბის მო­ცუ­ლო­ბა), რაც მი­სი საქ­მი­ა­ნო­ბის (სასაქონლო ბაზ­რე­ბის შეს­წავ­ლი­სა და ამ ბაზ­რებ­ზე არ­სე­ბუ­ლი კონ­კუ­რენ­ტუ­ლი გა­რე­მოს შე­ფა­სე­ბის) შე­მა­ფერ­ხე­ბელ გა­რე­მო­ე­ბად იქ­ცა. [4; გვ. 142]

აღ­ნიშ­ნუ­ლი და სხვა რი­გი გა­რე­მო­ე­ბე­ბის გა­მო, სა­ხელ­მ­წი­ფო ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­უ­რი სამ­სა­ხუ­რის საქ­მი­ა­ნო­ბა, კონ­კუ­რენ­ცი­ის დაც­ვის კუთხით, ამ პე­რი­ოდ­ში გარ­კ­ვე­უ­ლი შე­ფერ­ხე­ბე­ბით მიმ­დი­ნა­რე­ობ­და. შე­სა­ბა­მი­სად, ძი­რი­თა­დი აქ­ცენ­ტი გა­და­ტა­ნი­ლი იყო მომ­ხ­მა­რე­ბელ­თა უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვი­სა და სა­რეკ­ლა­მო საქ­მი­ა­ნო­ბის რე­გუ­ლი­რე­ბის მი­მარ­თუ­ლე­ბებ­ზე.

მე­ოთხე ეტა­პი: 2004 წლის დე­კემ­ბე­რი - 2005 წლის აგ­ვის­ტო. ,,ესაა პე­რი­ო­დი, რო­დე­საც სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში მოქ­მედ კონ­კუ­რენ­ცი­ის ჩარ­ჩო სა­მარ­თალ­ში ცვლი­ლე­ბე­ბის გა­ნუ­ხორ­ცი­ე­ლებ­ლად, მოხ­და ქვეყ­ნის მთა­ვა­რი კონ­კუ­რენ­ცი­ის ორ­გა­ნოს რიცხოვ­ნო­ბის რა­დი­კა­ლუ­რი შემ­ცი­რე­ბა (01.12.2004 წე­ლი), რი­თაც ფაქ­ტი­უ­რად უარი ეთ­ქ­ვა (აღსრულების ნა­წილ­ში და არა სა­კა­ნონ­მ­დებ­ლო დო­ნე­ზე), 1992 წლი­დან რე­ა­ლი­ზე­ბულ კონ­კუ­რენ­ცი­ის პო­ლი­ტი­კას და და­იწყო ინ­ტენ­სი­უ­რი მუ­შა­ო­ბა, ახალ ხედ­ვა­ზე (ეკონომიკის თა­ვის ნე­ბა­ზე მიშ­ვე­ბის კონ­ცეფ­ცი­ა­ზე) და­ფუძ­ნე­ბუ­ლი კონ­კუ­რენ­ცი­ის სა­მარ­თ­ლის ჩა­მო­სა­ყა­ლი­ბებ­ლად“. [4; გვ. 143] ამის გა­მო სა­ქარ­თ­ვე­ლოს სა­ხელ­მ­წი­ფო ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­ურ სამ­სა­ხურს ამ პე­რი­ოდ­ში ახა­ლი საქ­მე­ე­ბის შეს­წავ­ლა არ და­უწყია (მიუხედავად იმი­სა, რომ სა­კა­ნონ­მ­დებ­ლო დო­ნე­ზე ამის უფ­ლე­ბა ჰქონ­და) და ახალ ხედ­ვა­ზე და­ფუძ­ნე­ბუ­ლი კონ­კუ­რენ­ცი­ის ჩარ­ჩო კა­ნო­ნის პრო­ექ­ტ­ზე მუ­შა­ო­ბის პა­რა­ლე­ლუ­რად, მი­სი აქ­ტი­უ­რო­ბა შე­მო­ი­ფარ­გ­ლე­ბო­და მიმ­დი­ნა­რე (ადრე დაწყე­ბუ­ლი და და­უს­რუ­ლე­ბე­ლი) სა­სა­მარ­თ­ლო და­ვებ­ში ჩარ­თუ­ლო­ბით.

ეს პე­რი­ო­დი სრულ­დე­ბა სა­ქარ­თ­ვე­ლოს სა­ხელ­მ­წი­ფო ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­უ­რი სამ­სა­ხუ­რის ლიკ­ვი­და­ცი­ით (2005 წლის 19 აგ­ვის­ტო).

მე­ხუ­თე ეტა­პი: 2005 წლის სექ­ტემ­ბე­რი - 2010 წლის პირ­ვე­ლი ნა­ხე­ვა­რი. ეს პე­რი­ო­დი იწყე­ბა 2005 წლის 3 ივ­ნი­სის კა­ნო­ნის – ,,თავისუფალი ვაჭ­რო­ბი­სა და კონ­კუ­რენ­ცი­ის შე­სა­ხებ“ ძა­ლა­ში შეს­ვ­ლი­დან (გამოქვეყნებიდან ორი თვის შემ­დეგ) და სა­ქარ­თ­ვე­ლოს სა­ხელ­მ­წი­ფო ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­უ­რი სამ­სა­ხუ­რის ლიკ­ვი­და­ცი­ი­დან. კონ­კუ­რენ­ცი­ის ახა­ლი ჩარ­ჩო კა­ნო­ნით გან­საზღ­ვ­რუ­ლი მთე­ლი რი­გი ნორ­მე­ბი არ მი­ე­სა­და­გე­ბო­და ამ მი­მარ­თუ­ლე­ბით არ­სე­ბულ მო­წი­ნა­ვე სა­ერ­თა­შო­რი­სო პრაქ­ტი­კას. ის არ მო­ი­ცავ­და კონ­კუ­რენ­ცი­ის ზო­გა­დი დე­ბუ­ლე­ბე­ბის მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვან ნა­წილს და მხო­ლოდ სა­ხელ­მ­წი­ფო დახ­მა­რე­ბე­ბი­სა და მიზ­ნობ­რი­ვი სა­ხელ­მ­წი­ფო პროგ­რა­მე­ბით გან­საზღ­ვ­რუ­ლი თან­ხ­მო­ბის გა­ცე­მის რე­გუ­ლა­ცი­ებს (კონკურენციის სა­ა­გენ­ტოს­თან შე­თან­ხ­მე­ბის პრო­ცე­დუ­რებს) ად­გენ­და.

აქ­ვე უნ­და აღი­ნიშ­ნოს ისიც, რომ მთე­ლი ამ პე­რი­ო­დის გან­მავ­ლო­ბა­ში ვერ მო­ხერ­ხ­და სა­ხელ­მ­წი­ფო დახ­მა­რე­ბე­ბი­სა და სა­ხელ­მ­წი­ფო მიზ­ნობ­რი­ვი პროგ­რა­მე­ბის გა­ცე­მის პრო­ცე­დუ­რის კონ­კუ­რენ­ცი­ის ორ­გა­ნოს­თან შე­თან­ხ­მე­ბის თა­ო­ბა­ზე, შე­სა­ბა­მი­სი ქვე­ნორ­მა­ტი­უ­ლი აქ­ტე­ბის მი­ღე­ბა, რის გა­მოც კა­ნო­ნის ეს დე­ბუ­ლე­ბე­ბი პრაქ­ტი­კუ­ლად არ ამოქ­მე­დე­ბუ­ლა.

სა­ქარ­თ­ვე­ლოს ეკო­ნო­მი­კუ­რი გან­ვი­თა­რე­ბის სა­მი­ნის­ტ­როს სა­ხელ­მ­წი­ფო საქ­ვე­უწყე­ბო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბას - თა­ვი­სუ­ფა­ლი ვაჭ­რო­ბი­სა და კონ­კუ­რენ­ცი­ის სა­ა­გენ­ტოს, შე­სა­ბა­მი­სი სა­კა­ნონ­მ­დებ­ლო ბა­ზის არარ­სე­ბო­ბის გა­მო კონ­კ­რე­ტუ­ლი სა­სა­ქონ­ლო ბაზ­რის კვლე­ვა და კონ­კუ­რენ­ტუ­ლი გა­რე­მოს შე­ფა­სე­ბა, ამ პე­რი­ოდ­ში, არც ერთ სა­სა­ქონ­ლო ბა­ზარ­ზე არ ჩა­უ­ტა­რე­ბი­ა.

მე­ექ­ვ­სე ეტა­პი: 2010 წლის მე­ო­რე ნა­ხე­ვა­რი - 2011 წლის დე­კემ­ბე­რი. ამ პე­რი­ოდ­ში ლიკ­ვი­დი­რე­ბუ­ლი იქ­ნა სა­ქარ­თ­ვე­ლოს ეკო­ნო­მი­კუ­რი გან­ვი­თა­რე­ბის სა­მი­ნის­ტ­როს სა­ხელ­მ­წი­ფო საქ­ვე­უწყე­ბო და­წე­სე­ბუ­ლე­ბა - თა­ვი­სუ­ფა­ლი ვაჭ­რო­ბი­სა და კონ­კუ­რენ­ცი­ის სა­ა­გენ­ტო და მის ნაც­ვ­ლად, სა­ქარ­თ­ვე­ლოს მთავ­რო­ბის ქუდ­ქ­ვეშ შე­იქ­მ­ნა, იმა­ვე სა­ხელ­წო­დე­ბის სა­ჯა­რო სა­მარ­თ­ლის იური­დი­უ­ლი პი­რი. მთავ­რო­ბის მი­ერ დამ­ტ­კი­ცე­ბუ­ლი დე­ბუ­ლე­ბის შე­სა­ბა­მი­სად, სსიპ თა­ვი­სუ­ფა­ლი ვაჭ­რო­ბი­სა და კონ­კუ­რენ­ცი­ის სა­ა­გენ­ტოს ამო­ცა­ნად გა­ნი­საზღ­ვ­რა კონ­კუ­რენ­ცი­ის პო­ლი­ტი­კის ყოვ­ლის­მომ­ც­ვე­ლი სტრა­ტე­გი­ის შე­მუ­შა­ვე­ბა და სა­ქარ­თ­ვე­ლოს მთავ­რო­ბა­ში წარ­დ­გე­ნა. შე­სა­ბა­მი­სად, სა­ა­გენ­ტოს საქ­მი­ა­ნო­ბა მხო­ლოდ ამ სტრა­ტე­გი­ის პრო­ექ­ტ­ზე მუ­შა­ო­ბით შე­მო­ი­ფარ­გ­ლე­ბო­და, რის გა­მოც, მას მთე­ლი ამ პე­რი­ო­დის გან­მავ­ლო­ბა­ში ფაქ­ტი­უ­რად სხვა აქ­ტი­ვო­ბე­ბი არ გა­ნუ­ხორ­ცი­ე­ლე­ბი­ა. უფ­რო მე­ტიც, ის შე­სა­ბა­მის ბაზ­რებ­ზე ან­ტი­კონ­კუ­რენ­ტუ­ლი ქმე­დე­ბე­ბის გა­მოვ­ლე­ნი­სა და აღ­კ­ვე­თის საქ­მი­ა­ნო­ბას ვერც გა­ნა­ხორ­ცი­ე­ლებ­და, რად­გა­ნაც მოქ­მე­დი ჩარ­ჩო კონ­კუ­რენ­ცი­ის სა­მარ­თა­ლი ამას არ ით­ვა­ლის­წი­ნებ­და.

თა­ვის მხრივ, სსიპ თა­ვი­სუ­ფა­ლი ვაჭ­რო­ბი­სა და კონ­კუ­რენ­ცი­ის სა­ა­გენ­ტოს მი­ერ მომ­ზა­დე­ბუ­ლი სტრა­ტე­გია სა­ქარ­თ­ვე­ლოს მთავ­რო­ბის 2010 წლის 3 დე­კემ­ბ­რის №1551 გან­კარ­გუ­ლე­ბით მი­ი­ღეს, რის შემ­დეგ, ფაქ­ტი­უ­რად, სა­ა­გენ­ტომ თა­ვი­სი უფ­ლე­ბა­მო­სი­ლე­ბა ამო­წუ­რა. [7; გვ. 315-316]

მეშ­ვი­დე ეტა­პი: 2012 წლის იან­ვა­რი - 2014 წლის მარ­ტი. ამ პე­რი­ოდ­ში კონ­კუ­რენ­ცი­ის ჩარ­ჩო კა­ნონ­ში (,,თავისუფალი ვაჭ­რო­ბი­სა და კონ­კუ­რენ­ცი­ის შე­სა­ხებ“) ცვლი­ლე­ბე­ბის შე­ტა­ნის (კონკურენციის ზო­გა­დი პრინ­ცი­პე­ბის მას­ში ასახ­ვის) გა­რე­შე 2012 წლის იან­ვ­რი­დან ჩა­ტარ­და მე­ქა­ნი­კუ­რად სსიპ კონ­კუ­რენ­ცი­ის სა­ა­გენ­ტო­სა და სსიპ სა­ხელ­მ­წი­ფო შეს­ყიდ­ვე­ბის სა­ა­გენ­ტო­ე­ბის გა­ერ­თი­ა­ნე­ბა (შერწყმა).

მოგ­ვი­ა­ნე­ბით (2012 წლის 8 მა­ისს), მი­ი­ღეს ახა­ლი კა­ნო­ნი - ,,თავისუფალი ვაჭ­რო­ბი­სა და კონ­კუ­რენ­ცი­ის შე­სა­ხებ“, რი­თაც ამა­ვე სა­ხელ­წო­დე­ბის 2005 წლის 3 ივ­ნი­სის კა­ნო­ნი გა­უქ­მ­და. ეს ახა­ლი ჩარ­ჩო სა­კონ­კუ­რენ­ციო სა­მარ­თა­ლი უკ­ვე შე­ი­ცავ­და კონ­კუ­რენ­ცი­ის ამო­სა­ვალ პრინ­ცი­პებს და მი­სი ცალ­კე­უ­ლი დე­ბუ­ლე­ბე­ბი მეტ­-­ნაკ­ლე­ბად ჰარ­მო­ნი­ზე­ბუ­ლი იყო ევ­რო­კავ­ში­რის შე­სა­ბა­მის ნორ­მებ­თან. თუმ­ცა, მთლი­ა­ნო­ბა­ში კა­ნო­ნი იყო ხარ­ვე­ზი­ა­ნი, რის გა­მოც ის ვერ უზ­რუნ­ველ­ყოფ­და ჯან­სა­ღი კონ­კუ­რენ­ცი­ის პრინ­ცი­პე­ბის სრულ­ყო­ფი­ლად დაც­ვას.

ამ ახა­ლი კა­ნო­ნის მი­ღე­ბი­დან, სსიპ კონ­კუ­რენ­ცი­ის და სა­ხელ­მ­წი­ფო შეს­ყიდ­ვე­ბის სა­ა­გენ­ტოს გა­ყო­ფამ­დე გარ­კ­ვე­უ­ლი ობი­ექ­ტუ­რი მი­ზე­ზე­ბის გა­მო, ვერ მო­ხერ­ხ­და კა­ნო­ნი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე მი­სა­ღე­ბი ქვემ­დე­ბა­რე ნორ­მა­ტი­უ­ლი აქ­ტე­ბის დამ­ტ­კი­ცე­ბა. სა­სა­ქონ­ლო ბაზ­რებ­ზე კონ­კუ­რენ­ტუ­ლი გა­რე­მოს შე­ფა­სე­ბი­სა და ან­ტი­კონ­კუ­რენ­ტუ­ლი ქმე­დე­ბე­ბის გა­მოვ­ლე­ნი­სა და აღ­კ­ვე­თის კუთხით, სსიპ კონ­კუ­რენ­ცი­ის და სა­ხელ­მ­წი­ფო შეს­ყიდ­ვე­ბის სა­ა­გენ­ტოს სა­თა­ნა­დო კა­ნონ­ქ­ვემ­დე­ბა­რე ბა­ზის უქონ­ლო­ბის გა­მო, მთე­ლი მეშ­ვი­დე ეტა­პის გან­მავ­ლო­ბა­ში პრაქ­ტი­კუ­ლი საქ­მი­ა­ნო­ბა არ გა­ნუ­ხორ­ცი­ე­ლე­ბი­ა. [5; გვ. 29-30]

მერ­ვე ეტა­პი: 2014 წლის აპ­რი­ლი - 2020 წლის ოქ­ტომ­ბე­რი. ეს პე­რი­ო­დი ჩარ­ჩო სა­კონ­კუ­რენ­ციო სა­მარ­თალ­ში არ­სე­ბუ­ლი ხარ­ვე­ზე­ბის გა­მოს­წო­რე­ბით (შესაბამისი სა­კა­ნონ­მ­დებ­ლო ცვლი­ლე­ბე­ბის შე­ტა­ნით) და და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი სა­ჯა­რო სა­მარ­თ­ლის იური­დი­უ­ლი პი­რის - სსიპ კონ­კუ­რენ­ცი­ის სა­ა­გენ­ტოს ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბით იწყე­ბა (2014 წლის 14 აპ­რი­ლი).

ამას­თან, კონ­კუ­რენ­ცი­ის სა­მარ­თალ­ში შე­ტა­ნი­ლი ცვლი­ლე­ბე­ბის პა­რა­ლე­ლუ­რად, კონ­კუ­რენ­ცი­ის სა­ა­გენ­ტოს მი­ერ შე­მუ­შა­ვე­ბუ­ლი და მი­ღე­ბუ­ლი იყო შემ­დე­გი კა­ნონ­ქ­ვემ­დე­ბა­რე ნორ­მა­ტი­უ­ლი აქ­ტე­ბი:

1) ,,განცხადებისა და სა­ჩივ­რის ფორ­მე­ბის, მა­თი წარ­დ­გე­ნის წე­სი და გან­ცხა­დე­ბი­სა და სა­ჩივ­რის და­საშ­ვე­ბა­დო­ბას­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი პრო­ცე­დუ­რე­ბი და ვა­დე­ბი“,

2) ,,თანამშრომლობის პროგ­რა­მის გავ­რ­ცე­ლე­ბი­სა და პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბი­სა­გან გა­თა­ვი­სუფ­ლე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბის წე­სის დამ­ტ­კი­ცე­ბის თა­ო­ბა­ზე“,

3) ,,ბაზრის ანა­ლი­ზის მე­თო­დუ­რი მი­თი­თე­ბე­ბის დამ­ტ­კი­ცე­ბის თა­ო­ბა­ზე“,

4) ,,კონცენტრაციის შე­სა­ხებ შეტყო­ბი­ნე­ბის წარ­დ­გე­ნი­სა და გან­ხილ­ვის წე­სის დამ­ტ­კი­ცე­ბის შე­სა­ხებ“,

5) ,,საქმის მოკ­ვ­ლე­ვის წე­სი­სა და პრო­ცე­დუ­რის დამ­ტ­კი­ცე­ბის თა­ო­ბა­ზე“,

6) მთავ­რო­ბის დად­გე­ნი­ლე­ბე­ბი:

6.1) ,,ინდივიდუალური სა­ხელ­მ­წი­ფო დახ­მა­რე­ბის უმ­ნიშ­ვ­ნე­ლო ოდე­ნო­ბი­სა და სა­ხელ­მ­წი­ფო დახ­მა­რე­ბის გა­ცე­მის ზო­გა­დი წე­სის დამ­ტ­კი­ცე­ბის შე­სა­ხებ“ და

6.2) ,,კონკურენციის შემ­ზღუდ­ვე­ლი ხელ­შეკ­რუ­ლე­ბის აკ­რ­ძალ­ვი­დან გა­მო­ნაკ­ლი­სე­ბის შე­სა­ხებ“.

მოგ­ვი­ა­ნე­ბით, მი­ღე­ბუ­ლი იქ­ნა რი­გი გზამ­კ­ვ­ლე­ვე­ბი და სა­ინ­ფორ­მა­ციო ხა­სი­ა­თის დო­კუ­მენ­ტე­ბი.

კა­ნონ­ქ­ვემ­დე­ბა­რე ნორ­მა­ტი­უ­ლი აქ­ტე­ბის მი­ღე­ბის შემ­დეგ სსიპ კონ­კუ­რენ­ცი­ის სა­ა­გენ­ტომ და­იწყო ინ­ტენ­სი­უ­რი მუ­შა­ო­ბა კონ­კუ­რენ­ცი­ის სა­მარ­თ­ლის აღ­ს­რუ­ლე­ბის ყვე­ლა მი­მარ­თუ­ლე­ბით. შე­სა­ბა­მი­სად, გან­ცხა­დე­ბის, სა­ჩივ­რის თუ სა­კუ­თა­რი ინ­ცი­ა­ტი­ვის სა­ფუძ­ველ­ზე სა­ა­გენ­ტოს მი­ერ ამ პე­რი­ოდ­ში (ჯამში, სამ ათე­ულ­ზე მე­ტი საქ­მე) იყო შეს­წავ­ლი­ლი - დო­მი­ნი­რე­ბუ­ლი მდგო­მა­რე­ო­ბის ბო­რო­ტად გა­მო­ყე­ნე­ბის გა­მოვ­ლე­ნი­სა და აღ­კ­ვე­თის, კონ­კუ­რენ­ცი­ის შემ­ზღუდ­ვე­ლი შე­თან­ხ­მე­ბუ­ლი ქმე­დე­ბე­ბის გა­მოვ­ლე­ნი­სა და აღ­კ­ვე­თის, არა­კე­თილ­სინ­დი­სი­ე­რი კონ­კუ­რენ­ცი­ის ფაქ­ტე­ბის გა­მოვ­ლე­ნი­სა და აღ­კ­ვე­თის, ასე­ვე სა­ხელ­მ­წი­ფო ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის, ავ­ტო­ნო­მი­უ­რი რეს­პუბ­ლი­კის ხელ­სუფ­ლე­ბი­სა და მუ­ნი­ცი­პა­ლი­ტე­ტის ორ­გა­ნოს მი­ერ კონ­კუ­რენ­ცი­ის შეზღუდ­ვის ფაქ­ტე­ბის გა­მოვ­ლე­ნი­სა და აღ­კ­ვე­თის კუთხით. [21]

ასე­ვე, მიმ­დი­ნა­რე­ობ­და მო­სა­ლოდ­ნე­ლი კონ­ცენ­ტ­რა­ცი­ის შე­სა­ხებ სა­ა­გენ­ტო­ში შე­მო­სუ­ლი შეტყო­ბი­ნე­ბე­ბის (თხუთმეტამდე შეტყო­ბი­ნე­ბა) და სა­ა­გენ­ტოს­თან შე­სა­თან­ხ­მე­ბე­ლი სა­ხელ­მ­წი­ფო დახ­მა­რე­ბე­ბის (ორი გან­ცხა­დე­ბა) კონ­კუ­რენ­ტულ გარ­მოს­თან თავ­სე­ბა­დო­ბის სა­კითხე­ბის გან­ხილ­ვა და შე­სა­ბა­მი­სი გა­დაწყ­ვე­ტი­ლე­ბე­ბის მომ­ზა­დე­ბა.

მეცხ­რე ეტა­პი: 2020 წლის ნო­ემ­ბე­რი - 2021 წლის 1 ივ­ნი­სი. ეს პე­რი­ო­დი იწყე­ბა - ,,კონკურენციის შე­სა­ხებ“ სა­ქარ­თ­ვე­ლოს კა­ნონ­ში შე­ტა­ნი­ლი ცვლი­ლე­ბე­ბით (ძირითადი ნა­წი­ლი ძა­ლა­ში შე­ვი­და 2020 წლის 4 ნო­ემ­ბ­რი­დან). კონ­კუ­რენ­ცი­ის ჩარ­ჩო კა­ნონ­ში შე­სა­ტა­ნი ცვლი­ლე­ბე­ბის პა­კე­ტი მომ­ზა­დე­ბუ­ლი იყო ევ­რო­კავ­ში­რის მი­ერ და­ფი­ნან­სე­ბუ­ლი პრო­ექ­ტის (,,საქართველოს კონ­კუ­რენ­ცი­ის სა­ა­გენ­ტოს მხარ­და­ჭე­რა“) ფარ­გ­ლებ­ში და მას უნ­და აღ­მო­ეფხ­ვ­რა კა­ნონ­ში არ­სე­ბუ­ლი, პრობ­ლე­მუ­რად მიჩ­ნე­უ­ლი ისე­თი სა­კითხე­ბი, რო­გო­რი­ცა­ა:

ა) კა­ნონ­დარ­ღ­ვე­ვის შეს­წავ­ლის პრო­ცეს­ში კა­ნონ­მ­დებ­ლო­ბით გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბუ­ლი აღ­ს­რუ­ლე­ბის მე­ქა­ნიზ­მე­ბის არას­რულ­ყო­ფი­ლე­ბა,

ბ) კონ­კუ­რენ­ცი­ის სა­ა­გენ­ტო­სა და ეკო­ნო­მი­კის რე­გუ­ლი­რე­ბა­დი სფე­როს მა­რე­გუ­ლი­რე­ბე­ლი ორ­გა­ნო­ე­ბის თა­ნამ­შ­რომ­ლო­ბის ფარ­გ­ლე­ბის არა­ე­ფექ­ტუ­რო­ბა და გა­უ­მარ­თა­ვო­ბა,

გ) კონ­ცენ­ტ­რა­ცი­ის მა­რე­გუ­ლი­რე­ბე­ლი ნორ­მე­ბის არა­ე­ფექ­ტუ­რო­ბა,

დ) სა­ხელ­მ­წი­ფო ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის, ავ­ტო­ნო­მი­უ­რი რეს­პუბ­ლი­კის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის და ად­გი­ლობ­რი­ვი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის ორ­გა­ნოს მი­ერ გან­ხორ­ცი­ე­ლე­ბუ­ლი ად­მი­ნის­ტ­რა­ცი­უ­ლი წარ­მო­ე­ბის პრო­ცე­დუ­რუ­ლი სა­კითხე­ბის და ვა­დე­ბის არას­რულ­ყო­ფი­ლე­ბა,

ე) არა­კე­თილ­სინ­დი­სი­ე­რი კონ­კუ­რენ­ცი­ის ფაქ­ტის და­დას­ტუ­რე­ბის შემ­თხ­ვე­ვა­ში (კანონის მე-113 მუხ­ლი) სან­ქ­ცი­ის გა­უთ­ვა­ლის­წი­ნებ­ლო­ბა,

ვ) სა­ა­გენ­ტოს ერ­თ­პი­როვ­ნუ­ლი მმარ­თ­ვე­ლო­ბის კო­ლე­გი­ლა­უ­რი მმარ­თ­ვე­ლო­ბით ჩა­ნაც­ვ­ლე­ბა და კა­ნო­ნის აღ­ს­რუ­ლე­ბის სხვა­დას­ხ­ვა მე­ქა­ნიზ­მე­ბის, ტერ­მი­ნო­ლო­გი­ის და აშ. გა­მარ­თ­ვა და დახ­ვე­წა. [22]

აღ­ნიშ­ნუ­ლი ხარ­ვე­ზე­ბის გა­მოს­წო­რე­ბის მიზ­ნით, კა­ნონ­ში შე­ტა­ნი­ლი ცვლი­ლე­ბე­ბის შე­დე­გად, შე­იძ­ლე­ბა ით­ქ­ვას, რომ ქვე­ყა­ნა­ში მოქ­მე­დი კონ­კუ­რენ­ცი­ის ჩარ­ჩო კა­ნო­ნი, შე­სა­ბა­მი­სო­ბა­ში მო­ვი­და (ჰარმონიზირებულ იქ­ნა) მო­წი­ნა­ვე სა­ერ­თა­შო­რი­სო პრაქ­ტი­კას­თან, რაც თა­ვის მხრივ, გა­ა­უმ­ჯო­ბე­სებს (აამაღლებს) ქვეყ­ნის კონ­კუ­რენ­ცი­ის ეროვ­ნუ­ლი სა­ა­გენ­ტოს მუ­შა­ო­ბის ხა­რისხს.

ამა­ვე პე­რი­ოდ­ში გა­და­იდ­გა­/იდ­გ­მე­ბა პირ­ვე­ლი ნა­ბი­ჯე­ბი, ქვე­ყა­ნა­ში, ან­ტი­დემ­პინ­გუ­რი პო­ლი­ტი­კის ჩა­მო­ყა­ლი­ბე­ბი­სა და მი­სი პრაქ­ტი­კა­ში და­ნერ­გ­ვის კუთხით. კერ­ძოდ, დემ­პინ­გუ­რი იმ­პორ­ტი­სა­გან ად­გი­ლობ­რი­ვი ინ­დუს­ტ­რი­ის­თ­ვის მი­ყე­ნე­ბუ­ლი ან­/­და შე­საძ­ლო ზი­ა­ნის მი­ყე­ნე­ბი­სა­გან დაც­ვის მიზ­ნით, 2020 წლის ივ­ლის­ში მი­ღე­ბუ­ლი კა­ნო­ნი ,,ვაჭრობაში ან­ტი­დემ­პინ­გუ­რი ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბის შე­მო­ღე­ბის შე­სა­ხებ“, ამოქ­მედ­და 2021 წლის 1 იან­ვ­რი­დან და მი­სი აღ­ს­რუ­ლე­ბის უზ­რუნ­ველ­სა­ყო­ფად, სა­ქარ­თ­ვე­ლოს კონ­კუ­რენ­ცი­ის ეროვ­ნულ სა­ა­გენ­ტო­ში შე­იქ­მ­ნა ან­ტი­დემ­პინ­გუ­რი ღო­ნის­ძი­ე­ბე­ბის დე­პარ­ტა­მენ­ტი. [21; ჩვენს შე­სა­ხებ; სტრუქ­ტუ­რა]

ასე­ვე, კონ­კუ­რენ­ცი­ის ეროვ­ნუ­ლი სა­ა­გენ­ტოს ცენ­ტ­რა­ლუ­რი აპა­რა­ტის შე­მად­გენ­ლო­ბა­ში 2021 წლის 1 იან­ვ­რი­დან ფუნ­ქ­ცი­ო­ნი­რებს და­ვე­ბის გან­ხილ­ვის საბ­ჭოს აპა­რა­ტი. ის ემ­სა­ხუ­რე­ბა ,,სახელმწიფო შეს­ყიდ­ვე­ბის შე­სა­ხებ“ სა­ქარ­თ­ვე­ლოს კა­ნონ­ში 2020 წლის ივ­ლის­ში შე­ტა­ნი­ლი ცვლი­ლე­ბე­ბის სა­ფუძ­ველ­ზე შექ­მ­ნილ, და­მო­უ­კი­დე­ბელ ორ­გა­ნოს - სა­ხელ­მ­წი­ფო შეს­ყიდ­ვებ­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი და­ვე­ბის გან­ხილ­ვის საბ­ჭოს. თა­ვის მხრივ, ,,1) საბ­ჭო არის ამ კა­ნო­ნის სა­ფუძ­ველ­ზე შექ­მ­ნი­ლი, მი­უ­კერ­ძო­ე­ბე­ლი და და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი ორ­გა­ნო, რომ­ლის მი­ზა­ნია და­ვე­ბის ამა­ვე კა­ნო­ნის შე­სა­ბა­მი­სად, სწრა­ფად, ეფექ­ტი­ა­ნად და სა­მარ­თ­ლი­ა­ნად გა­დაწყ­ვე­ტა, 2) საბ­ჭო გან­ცალ­კე­ვე­ბუ­ლია ყვე­ლა ორ­გა­ნოს­გან­/­პი­რის­გან, თა­ვის საქ­მი­ა­ნო­ბა­ში და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლია და ემორ­ჩი­ლე­ბა მხო­ლოდ კა­ნონს, 3) საბ­ჭოს რეგ­ლა­მენტს დად­გე­ნი­ლე­ბით ამ­ტ­კი­ცებს სა­ქარ­თ­ვე­ლოს მთავ­რო­ბა, 4) საბ­ჭოს თავ­მ­ჯ­დო­მა­რე არა­უგ­ვი­ა­ნეს ყო­ვე­ლი წლის 1 მარ­ტი­სა სა­ქარ­თ­ვე­ლოს პარ­ლა­მენტს, სა­ქარ­თ­ვე­ლოს პრე­მი­ერ­-­მი­ნის­ტ­რ­სა და სა­ა­გენ­ტოს წა­რუდ­გენს საბ­ჭოს გა­სუ­ლი წლის საქ­მი­ა­ნო­ბის შე­სა­ხებ ინ­ფორ­მა­ცი­ას ...“ [9, მუხ­ლი 232]. რო­გორც ვხე­დავთ, ერ­თის მხრივ, სა­ხელ­მ­წი­ფო შეს­ყიდ­ვე­ბის სფე­რო­ში და­ვე­ბის გან­მ­ხილ­ვე­ლი საბ­ჭო არის გან­ცალ­კე­ვე­ბუ­ლი, და­მო­უ­კი­დე­ბე­ლი ორ­გა­ნო, ხო­ლო მე­ო­რეს მხრივ, ის აპა­რა­ტი, რო­მე­ლიც ამ საბ­ჭოს ემ­სა­ხუ­რე­ბა არის სა­ქარ­თ­ვე­ლოს კონ­კუ­რენ­ცი­ის ეროვ­ნუ­ლი სა­ა­გენ­ტოს სტრუქ­ტუ­რის შე­მად­გე­ნე­ლი ნა­წი­ლი. [21; ჩვენს შე­სა­ხებ; სტრუქ­ტუ­რა]

მე­ა­თე ეტა­პი: 2021 წლის 1 ივ­ნი­სის შემ­დ­გო­მი პე­რი­ო­დი - ,,მომხმარებლის უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვის შე­სა­ხებ“ კა­ნონ­პ­რო­ექ­ტის მი­ღე­ბამ­დე. ჩვე­ნი აზ­რით, მას შემ­დეგ რაც სა­ქარ­თ­ვე­ლოს კონ­კუ­რენ­ცი­ის ეროვ­ნუ­ლი სა­ა­გენ­ტო მარ­თ­ვის ორ­გა­ნო გახ­დე­ბა კო­ლე­გი­ა­ლუ­რი, მოხ­დე­ბა კონ­კუ­რენ­ცი­ის პო­ლი­ტი­კის აღ­ს­რუ­ლე­ბის ახალ მე­ა­თე ეტაპ­ზე გა­დას­ვ­ლა. ,,კონკურენციის შე­სა­ხებ“ სა­ქარ­თ­ვე­ლოს კა­ნო­ნის მე-171 მუხ­ლის ახა­ლი რე­დაქ­ცი­ა, რო­მე­ლიც სწო­რედ სა­ა­გენ­ტოს მარ­თ­ვის კო­ლე­გი­ა­ლურ მო­დელ­ზე გა­დას­ვ­ლას ით­ვა­ლის­წი­ნებს, ძა­ლა­ში შე­დის 2021 წლის 1 ივ­ნი­სი­დან. ამ ცვლი­ლე­ბის ძა­ლა­ში შეს­ვ­ლის მო­მენ­ტი­დან, სა­ა­გენ­ტოს მმარ­თ­ვე­ლი/­ხელ­მ­ძღ­ვა­ნე­ლი იქ­ნე­ბა არა თავ­მ­ჯ­დო­მა­რე (როგორც ეს დღეს არის), არა­მედ, პარ­ლა­მენ­ტის მი­ერ (საჯარო კონ­კურ­სის გზით) ხუ­თი წლის ვა­დით არ­ჩე­უ­ლი, ხუთ წევ­რი­ა­ნი საბ­ჭო. ასე­ვე, ამ პე­რი­ო­დი­დან შე­მო­დის აღ­მას­რუ­ლე­ბე­ლი დი­რექ­ტო­რის თა­ნამ­დე­ბო­ბაც, რო­მელ­საც ღია კონ­კურ­სის წე­სით, ხუ­თი წლის ვა­დით თა­ნამ­დე­ბო­ბა­ზე ნიშ­ნავს და თა­ნამ­დე­ბო­ბი­დან ათა­ვი­სუფ­ლებს სა­ქარ­თ­ვე­ლოს პრე­მი­ერ­-­მი­ნის­ტ­რი.

მე­თერ­თ­მე­ტე ეტა­პი: ,,მომხმარებლის უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვის შე­სა­ხებ“ კა­ნონ­პ­რო­ექ­ტის მი­ღე­ბის შემ­დ­გო­მი პე­რი­ო­დი. ,,მომხმარებლის უფ­ლე­ბე­ბის დაც­ვის შე­სა­ხებ“ კა­ნონ­პ­რო­ექ­ტის მი­ღე­ბის შემ­დეგ (ინიცირებულია სა­ქარ­თ­ვე­ლოს პარ­ლა­მენ­ტ­ში 2020 წლის და­საწყი­სი­დან), ვფიქ­რობთ, რომ წეს­რი­გის­/­კონ­კუ­რენ­ცი­ის პო­ლი­ტი­კის პრაქ­ტი­კა­ში რე­ა­ლი­ზა­ცი­ის პრო­ცეს­ში და­იწყე­ბა ახა­ლი მე­თერ­თ­მე­ტე ეტა­პი, სა­დაც სხვა მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვან ფუნ­ქ­ცი­ებ­თან ერ­თად კონ­კუ­რენ­ცი­ის ეროვ­ნუ­ლი სა­ა­გენ­ტოს კომ­პე­ტენ­ცია და უფ­ლე­ბა­მო­სი­ლე­ბა­ნი გავ­რ­ცელ­დე­ბა მომ­ხ­მა­რე­ბელ­თა დაც­ვის ნა­წილ­ზეც. შე­სა­ბა­მი­სად, ამ უფ­ლე­ბე­ბის უკეთ დაც­ვის მიზ­ნით, კონ­კუ­რენ­ცი­ის ეროვ­ნულ სა­ა­გენ­ტოს მო­უ­წევს წარ­მო­მად­გენ­ლე­ბის ინ­ს­ტი­ტუ­ტის გა­ფარ­თო­ე­ბა და აჭა­რის ავ­ტო­ნო­მი­უ­რი რეს­პუბ­ლი­კის წარ­მო­მად­გენ­ლის მსგავ­სად, სხვა რე­გი­ო­ნებ­შიც გახ­დე­ბა სა­ჭი­რო მი­სი შე­მო­ღე­ბა.

დას­კ­ვ­ნა

ყო­ვე­ლი­ვე ზე­მო­აღ­ნიშ­ნუ­ლი­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, იმის გათ­ვა­ლის­წი­ნე­ბით, რომ კონ­კუ­რენ­ცი­ის კა­ნონ­მ­დებ­ლო­ბის და მი­სი აღ­მას­რუ­ლე­ბე­ლი ინ­ს­ტი­ტუ­ტის სა­ერ­თა­შო­რი­სო სტან­დარ­ტებ­თან შე­სა­ბა­მი­სო­ბის დო­ნე არის ქვე­ყა­ნა­ში სა­ბაზ­რო ურ­თი­ერ­თო­ბის ხა­რის­ხის გან­მ­საზღ­ვ­რე­ლი, შე­იძ­ლე­ბა ით­ქ­ვას, რომ სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში კონ­კუ­რენ­ცი­ის კა­ნონ­მ­დებ­ლო­ბის რე­ა­ლი­ზა­ცი­ის კუთხით გა­წე­უ­ლი საქ­მი­ა­ნო­ბა (დაწყებული 1992 წლი­დან), მთლი­ა­ნო­ბა­ში, გა­მომ­დი­ნა­რე ფაქ­ტობ­რი­ვი გა­რე­მო­ე­ბე­ბი­დან, რიგ შემ­თხ­ვე­ვებ­ში იყო წარ­მა­ტე­ბუ­ლი, ხო­ლო რიგ შემ­თხ­ვე­ვებ­ში - წა­რუ­მა­ტე­ბე­ლი.

ამ­დე­ნად, თუ წლე­ბის მი­ხედ­ვით სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში რე­ა­ლი­ზე­ბუ­ლი წეს­რი­გის­/ან­ტი­მო­ნო­პო­ლი­უ­რი/­კონ­კუ­რენ­ცი­ის პო­ლი­ტი­კის ეფექ­ტი­ა­ნო­ბას შე­ვა­ფა­სებთ, და­ვი­ნა­ხავთ, რომ ყვე­ლა­ზე მე­ტად ის საწყის და ბო­ლო პე­რი­ოდ­შია გა­მორ­ჩე­უ­ლი. ანუ, პირ­ვე­ლი, მე­ო­რე, მერ­ვე და მეცხ­რე ეტა­პი - ქარ­თუ­ლი სა­კონ­კუ­რენ­ციო სა­მარ­თ­ლის პრაქ­ტი­კუ­ლი რე­ა­ლი­ზა­ცი­ის პრო­ცეს­ში, ნამ­დ­ვი­ლად შე­იძ­ლე­ბა ჩა­ით­ვა­ლოს წარ­მა­ტე­ბუ­ლად (ნაწილობრივ წარ­მა­ტე­ბუ­ლად მა­ინც). ასე­ვე, თა­მა­მად შე­იძ­ლე­ბა ით­ქ­ვას, რომ მო­სა­ლოდ­ნე­ლი ინ­ს­ტი­ტუ­ცი­უ­რი ცვლი­ლე­ბის შემ­დ­გომ კი­დევ უფ­რო წარ­მა­ტე­ბუ­ლი იქ­ნე­ბა კონ­კუ­რენ­ცი­ის პო­ლი­ტი­კის პრაქ­ტი­კუ­ლი რე­ა­ლი­ზა­ცი­ის პრო­ცე­სი ქვე­ყა­ნა­ში, რაც კი­დევ უფ­რო და­ცულს და მიმ­ზიდ­ველს გახ­დის ბიზ­ნეს გა­რე­მოს სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში.

References

1. Gogiashvili Sh., Competition Economic Policy and Legislative Practice in Georgia, Tb., ,,Innovation“ 2009; (In Georgian)

2. Lapach K., Competition Policy and Sectoral Regulation in Georgia, Tb., ,,Nekeri“, 2012; (In Georgian)

3. Mgeladze L., Challenges of Competition Policy and Ways of Improvement it, Tb., ,,World of Lawyers“, 2020; (In Georgian)

4. Fetelava S., Competition Theory and Antitrust Regulation in Georgia, Tb., ,,Loi“, 2007; (In Georgian)

5. Fetelava S., 25 Years of Practical Implementation of Competition Policy in Georgia, Journal ,,New Economist“, №4, 2016 Year, Pg. 26-32; (In Georgian)

6. Tsereteli G., Fetelava S., Shaburishvili D., Report on the Performed Work of Free Trade and Competition Agency of Georgia, Tb., ,,Loi“, 2009; (In Georgian)

7. Khaduri N., Fetelava S., Implementation of Economic Competition Policy in Georgia, First International Scientific-Practical Conference - ,,Competition Policy: Modern Tendencies and Challenges“, Tb., 17-18 November, 2017, Pg. 311-319; (In Georgian)

8. Law of Georgia on Competition (Codified Version);

9. Law of Georgia on State Procurement (Codified Version);

10. Law of Georgia on Introduction of Anti-Dumping Measures in Trade (Codified Version);

11. Report on the Activities of the State Antimonopoly Service of Georgia in the first half of 2002-2003 Years, Tb., ,,Aradani“, 2003; (In Georgian)

12. Report (2006 Year) of the Free Trade and Competition Agency - State Sub-Department Institution under the Ministry of Economic Development of Georgia, Tb., ,,Loi“, 2007; (In Georgian)

13. Report (2007 Year) of the Free Trade and Competition Agency - State Sub-Department Institution under the Ministry of Economic Development of Georgia Tb., ,,Loi“, 2008; (In Georgian)

14. Report on the Activities (2011 Year) of LEPL Competition and State Procurement Agency, Tb., ,,Exclusive Print +“, 2012; (In Georgian)

15. Report of LEPL Competition Agency, 2014 www.competition.ge (In Georgian)

16. Report of LEPL Competition Agency, 2015 www.competition.ge (In Georgian)

17. Report of LEPL Competition Agency, 2016 www.competition.ge (In Georgian)

18. Report of LEPL Competition Agency, 2017 www.competition.ge (In Georgian)

19. Report of LEPL Competition Agency, 2018 www.competition.ge (In Georgian)

20. Report of LEPL Competition Agency, 2019 www.competition.ge (In Georgian)

21. www.competition.ge

22. Info.parliament.ge/file/1/Bell Review Contenty/224612

References

The New Economist N1, (2021), Vol 16, Issue 1

1-2021-01.jpg
Published Date:

11/04/2021